موبی دیک یا نهنگ بحر (Moby-Dick or The Whale) رمانی مشهور از هرمان ملویل نویسنده‌ی آمریکایی است که در سال 1851 در دوران رنسانس آمریکایی منتشر شد. داستان این کتاب از زبان ملوانی به نام اسماعیل روایت می‌شود که جستجوی دیوانه‌وار اهب، ناخدای کشتی پکوئود از نهنگ سفیدی به نام موبی دیک را نقل می‌کند که پیش‌تر کشتی‌اش را نابود و یک پایش را از زانو قطع کرده است. این کتاب که اکنون به عنوان یکی از بهترین رمان‌های آمریکایی شناخته می‌شود و در فهرست صد کتاب برتر تاریخ گاردین قرار دارد تا زمان مرگ نویسنده‌اش چیزی جز یک شکست تجاری نبود و تنها 3200 نسخه از آن به فروش رسید. اما اکنون به سبب تکنیک‌های کم نظیر نویسندگی از این رمان به عنوان نخستین رمان مدرن یاد می‌شود.

هرمان ملویل نویسنده و شاعر آمریکایی در 1 اوت 1819 در خانواده‌ای نسبتاً مرفه در شهر نیویورک به دنیا آمد. در نوجوانی به خاطر بدهی‌های فراوان پدرش ناچار شد به کارهای مختلفی همچون فروشندگی، کارگری در مزرعه و معلمی روی آورد. ملویل در 18 سالگی ملوان شد و به همراه یک کشتی تجاری راهی بندر لیورپول در انگلیس شد. دیری نپایید که جنایت‌های دائمی در کشتی و محلات ساحلی لیورپول تصورات رمانتیک او را از دریانوردی نابود کرد اما به ناچار تا 25 سالگی همراه کشتی‌های مختلف به مناطق گوناگون سفر کرد. پس از آن نویسندگی را در بوستون و بر اساس تجربیات دوران دریانوردی خود آغاز کرد اما آثار او در زمان حیاتش چندان مورد استقبال قرار نگرفت. وی در سال 1891 درگذشت و سال‌ها بعد در دهه‌ی 1920 میلادی به شهرت جهانی رسید و رمان موبی دیک او به عنوان یکی از برترین شاهکارهای ادبیات آمریکا و جهان شناخته شد.